Sanering van de bodem verwijst naar het proces waarbij vervuilde of verontreinigde bodem wordt gereinigd en hersteld om de kwaliteit van de grond te verbeteren, zodat deze veilig kan worden hergebruikt of ontwikkeld. Bodemverontreiniging kan verschillende vormen aannemen, van chemische verontreiniging door gevaarlijke stoffen zoals zware metalen, olie of pesticiden, tot fysische of biologische verontreinigingen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu of de gezondheid van mensen. Bodem sanering is dus een belangrijk proces om zowel de gezondheid van het milieu als de veiligheid van de mensen die met de bodem in contact komen te waarborgen.
Bodemverontreiniging kan ontstaan door verschillende oorzaken. In het verleden werden schadelijke stoffen vaak zonder voorzorgsmaatregelen in de bodem terechtgebracht. Denk aan oude industrieterreinen, tankstations, landbouwgronden waar chemische middelen zijn gebruikt, of vuilstortplaatsen. Als de verontreiniging niet wordt aangepakt, kunnen deze stoffen zich verspreiden naar het grondwater of schadelijk zijn voor de omgeving. In veel gevallen kan verontreinigde bodem ook de verdere ontwikkeling van een gebied belemmeren, bijvoorbeeld bij de aanleg van een woning, bedrijfspand of infrastructuur. Sanering is dan nodig om de risico’s te minimaliseren en de grond weer geschikt te maken voor het beoogde gebruik. Bovendien is de sanering van bodemverontreiniging verplicht volgens de milieuwetgeving in Nederland, zoals het Besluit bodemkwaliteit en de Wet bodembescherming. In deze wetgeving wordt bepaald hoe de bodem moet worden onderzocht en welke maatregelen er getroffen moeten worden om verontreinigde bodems veilig te saneren.
Bodem sanering bestaat uit verschillende stappen, afhankelijk van de mate van verontreiniging, de soort vervuiling en de toekomstige bestemming van de grond. Het proces kan variëren van eenvoudige saneringsmaatregelen tot uitgebreide en complexe ingrepen. In grote lijnen omvat de sanering de volgende stappen:
Bodemonderzoek
Voordat er met de sanering wordt begonnen, wordt er een gedegen bodemonderzoek uitgevoerd. Dit kan een verkennend onderzoek zijn, waarbij wordt gekeken naar de aanwezigheid van verontreinigingen, of een nader onderzoek waarbij de ernst van de verontreiniging in kaart wordt gebracht. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een gecertificeerd bodemsaneringsbedrijf en volgens de geldende protocollen (zoals NEN 5740).
Bepalen van het saneringsplan
Op basis van de onderzoeksresultaten wordt een saneringsplan opgesteld. Dit plan bepaalt welke maatregelen nodig zijn, welke technieken het beste kunnen worden ingezet en hoe de kosten en tijdsduur van de sanering worden ingeschat. Er wordt ook gekeken naar de risico’s voor de volksgezondheid en het milieu.
Saneringstechnieken
Er zijn verschillende technieken voor bodem saneren, afhankelijk van de aard en de diepte van de verontreiniging. Enkele gangbare saneringstechnieken zijn:
Uitgraven en afvoeren: Dit is de meest directe methode, waarbij de vervuilde grond wordt weggegraven en afgevoerd naar een verwerkingslocatie.
Bioremediatie: Hierbij worden micro-organismen ingezet om organische verontreinigingen af te breken. Dit is een duurzame en natuurlijke methode die vooral wordt toegepast bij verontreiniging door bijvoorbeeld olie of pesticiden.
Fysisch-chemische behandelingen: Dit is een techniek waarbij de bodem wordt behandeld met chemische of fysische processen om verontreinigende stoffen uit de bodem te verwijderen of te neutraliseren. Voorbeelden zijn het wassen van de grond of het toepassen van chemische reagentia.
In-situ sanering: Hierbij wordt de verontreinigde bodem ter plaatse behandeld, zonder dat de grond uit de bodem hoeft te worden gehaald. Dit kan bijvoorbeeld door het injecteren van chemicaliën of het gebruik van warmte om vervuilende stoffen af te breken.
Nazorg en monitoring
Nadat de sanering heeft plaatsgevonden, volgt een periode van nazorg en monitoring. De bodem wordt gecontroleerd om te zien of de sanering effectief is geweest en of er geen nieuwe verontreiniging is ontstaan. Dit kan ook inhouden dat het gebied gedurende langere tijd wordt gemonitord om te waarborgen dat het hergebruik van de grond veilig is.
Afsluiting en certificering
Zodra de sanering is afgerond en gecontroleerd, kan er een saneringsverklaring worden afgegeven. Dit document bevestigt dat de bodem is gereinigd en voldoet aan de geldende milieueisen voor het beoogde gebruik. Bij een succesvolle sanering kan de grond vervolgens worden hergebruikt voor de gewenste doeleinden, zoals bouw- of landbouwgrond.
De verontreiniging die moet worden aangepakt, kan variëren van chemische stoffen tot fysische en biologische contaminanten. Enkele van de meest voorkomende soorten verontreiniging zijn:
Organische verontreiniging: Dit kan het gevolg zijn van olie, oplosmiddelen, verf of andere organische stoffen die in de bodem terecht zijn gekomen.
Zware metalen: Stoffen zoals lood, cadmium, arsenicum en koper kunnen in de bodem terechtkomen door industriële activiteiten of het gebruik van bepaalde chemicaliën.
Pesticiden: Chemische bestrijdingsmiddelen die in de bodem zijn blijven zitten, kunnen gevaarlijk zijn voor de gezondheid en het milieu.
Asbest: Verontreinigingen door asbest komen voor op veel oude industriële en bouwlocaties, waar asbesthoudende materialen zijn gebruikt.
In steeds meer gevallen wordt er ook gekeken naar duurzame saneringstechnieken. Dit betekent dat er methoden worden ingezet die minder schadelijk zijn voor het milieu en de gezondheid, en die bijvoorbeeld minder energie of chemische middelen verbruiken. Duurzaam saneren zorgt ervoor dat de bodem sanering zelf niet meer bijdraagt aan de verontreiniging van het milieu en dat het proces zelf zo efficiënt mogelijk verloopt. BM BodemManagement is specialist op het gebied van bodemsanering en biedt op maat gemaakte oplossingen voor elke situatie. Of het nu gaat om een eenvoudige bodemverontreiniging of een complexe sanering van een zwaar verontreinigde locatie, wij zorgen voor een veilige, duurzame en betaalbare oplossing voor uw project. Neem contact op voor deskundig advies en een gedegen plan van aanpak voor bodem sanering.